سیم‌کشی برق، شاهرگ حیاتی هر ساختمانی است که اغلب تا زمانی که مشکل جدی پیش نیاید، نادیده گرفته می‌شود. بسیاری از ما فراموش می‌کنیم که سیم و کابل برق نیز عمر مفیدی دارند و با گذشت زمان فرسوده می‌شوند. یک سیستم سیم‌کشی قدیمی و فرسوده نه تنها می‌تواند باعث نوسان برق و آسیب به وسایل الکترونیکی گرانقیمت شما شود، بلکه یک خطر جدی برای آتش‌سوزی است.

شناسایی به موقع نشانه‌های هشداردهنده می‌تواند از یک فاجعه مالی و جانی جلوگیری کند. در این مقاله، به 5 نشانه خطرناک و واضح می‌پردازیم که فریاد می‌زنند زمان تعویض سیم و کابل برق خانه شما فرا رسیده است.

1. بوی سوختگی عجیب و غریب از پریزها یا کلیدها

این نشانه، یک هشدار قرمز و فوری است.

اگر از اطراف پریزها، کلیدهای روشنایی یا تابلو برق بویی شبیه بوی پلاستیک سوخته، لاستیک سوخته یا حتی بوی شیرینی (که می‌تواند ناشی از سوختن عایق سیم باشد) به مشام می‌رسد، باید بلافاصله اقدام کنید.

علت چیست؟
این بو معمولاً ناشی از گرمای بیش از حد سیم‌ها است. این شدن می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد:

  • اتصالات سست در پریز یا کلید: که باعث ایجاد قوس الکتریکی (جرقه) و تولید گرما می‌شود.
  • عبور جریان بیش از حد از سیم‌های با ظرفیت پایین: مثلاً وقتی از یک سیم نازک برای دستگاه پرمصرفی مانند بخاری برقی یا آبگرمکن استفاده می‌کنید.
  • فرسودگی عایق سیم‌ها: که باعث اتصال کوتاه و سوختن می‌شود.

اقدام فوری: در صورت استشمام این بو، بلافاصله برق آن مدار را از طریق فیوز یا کلید اتوماتیک در تابلو برق قطع کنید و با یک برقکار متخصص تماس بگیرید. هرگز این بو را نادیده نگیرید.

2. تغییر رنگ، جرقه زدن یا دود کردن پریزها و کلیدها

این یک صحنه ترسناک اما بسیار گویاست.

اگر هنگام وصل کردن یک دستگاه به پریز، جرقه قابل توجهی مشاهده کردید، یا اگر متوجه لکه‌های سیاه، قهوه‌ای سوخته یا ذوب شدن در اطراف پریز یا کلید شدید، این یک علامت بسیار جدی است.

علت چیست؟
جرقه کوچک در لحظه اتصال می‌تواند طبیعی باشد، اما جرقه بزرگ و دائم نشان از یک مشکل اساسی دارد. این مشکل معمولاً از اتصالات داخلی معیوب پریز ناشی می‌شود که باعث ایجاد قوس الکتریکی مداوم، تولید گرما و در نهایت ذوب شدن پریز و آسیب به سیم‌های پشت آن می‌شود. دود کردن نیز نشانه واضحی از سوختن اجزای داخلی است.

اقدام فوری: از استفاده از آن پریز یا کلید خودداری کنید. برق آن قسمت را قطع کنید و پریز یا کلید معیوب را توسط یک برقکار تعویض کنید. اما به خاطر داشته باشید که این مشکل ممکن است فقط به یک پریز محدود نباشد و می‌تواند نشانه‌ای از فرسودگی کل سیستم سیم‌کشی باشد.

3. گرم شدن غیرعادی سیم‌ها، پریزها یا کلیدها

گرما برابر است با هدررفت انرژی و خطر.

اگر پس از روشن کردن یک وسیله، سیم کشی شده به آن، پریز یا حتی کلید روشنایی به صورت محسوسی گرم یا داغ شود، این یک هشدار بزرگ است.

علت چیست؟
سیم‌کشی سالم و استاندارد نباید تحت بار عادی، گرمای محسوسی تولید کند. گرم شدن معمولاً به این دلیل است که سیم‌ها برای جریان عبوری بسیار نازک هستند (مثلاً استفاده از سیم با مقطع کم برای دستگاه پرمصرف) یا اتصالات داخلی شل شده‌اند و مقاومت الکتریکی ایجاد کرده‌اند. این مقاومت، انرژی الکتریکی را به انرژی گرمایی تبدیل می‌کند که بسیار خطرناک است.

اقدام فوری: بار متصل به آن سیم یا پریز را کاهش دهید و موضوع را با یک برقکار در میان بگذارید. ممکن است نیاز به تعویض سیم با نوعی با مقطع بالاتر یا بازبینی تمام اتصالات باشد.

4. قطعی مکرر فیوز یا پریدن کلید اتوماتیک

کلید اتوماتیک، محافظ خانه شماست. به هشدارهای آن گوش دهید.

اگر کلیدهای اتوماتیک (فیوز) شما به طور مکرر و بدون دلیل واضحی (مانند روشن کردن چند دستگاه به طور همزمان) قطع می‌شوند، این یک پیام مهم از سوی سیستم برق شماست: "من overload شده‌ام یا مشکلی دارم!"

علت چیست؟
اگر یک کلید مخصوص به یک مدار خاص (مثلاً پریزهای آشپزخانه) مدام می‌پرد، احتمالاً:

  • بار آن مدار بیش از حد طراحی شده است. (وسایل پرمصرف زیادی به طور همزمان کار می‌کنند.)
  • یک اتصال کوتاه جزئی و متناوب در جایی از آن مدار وجود دارد.
  • خود کلید اتوماتیک فرسوده شده است.
  • سیم‌کشی قدیمی دیگر توانایی تحمل بارهای مدرن را ندارد.

اقدام فوری: تنها راه حل، پریدن مداوم کلید را با تعویض آن با یک کلید قوی‌تر رفع نکنید! این کار مانند برداشتن ترمز ایمنی است. یک برقکار می‌تواند علت اصلی را تشخیص دهد که اغلب نیاز به بازبینی و نوسازی سیم‌کشی آن مدار دارد.

5. سن ساختمان و استفاده از سیم‌کشی منسوخ

گاهی اوقات، خطر قابل دیدن نیست، اما قطعی وجود دارد.

اگر خانه شما بیش از 20 تا 30 سال عمر دارد و هیچ‌گاه سیم‌کشی آن به طور کامل نوسازی نشده است، احتمالاً از استانداردهای امروزی عقب است.

علت چیست؟

  • عدم وجود سیم ارت: ساختمان‌های قدیمی اغلب فاقد سیستم سیم ارت (Earth) هستند که برای محافظت در برابر برقگرفتگی ضروری است.
  • استفاده از سیم‌های آلومینیومی: سیم‌های آلومینیومی قدیمی در مقایسه با سیم‌های مسی امروزی انعطاف‌پذیری کمتری دارند و اتصالات آن‌ها به مرور زمان شل می‌شود و خطرناک می‌شود.
  • عدم تطابق با نیازهای امروز: این سیستم‌های قدیمی برای روشنایی ساده طراحی شده‌اند، نه برای تعداد زیاد لپ‌تاپ، تلویزیون، مایکروویو و کولرگازی که امروزه استفاده می‌کنیم.

اقدام فوری: حتی اگر هیچ یک از نشانه‌های فوق را مشاهده نکرده‌اید، یک بازرسی کامل توسط یک برقکار معتبر در مورد یک ساختمان قدیمی، یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه برای ایمنی خانواده و دارایی‌های شماست.

کلام پایانی
سیم‌کشی برق، سیستمی است که "تا وقتی مشکل نداشته باشد، مشکلی ندارد!" اما هنگامی که مشکل ایجاد کند، ممکن است خیلی دیر شده باشد. به این نشانه‌ها به عنوان فرصتی برای جلوگیری از یک فاجعه نگاه کنید. همیشه برای بازبینی و تعویض سیم‌کشی از برقکاران دارای پروانه صلاحیت کمک بگیرید تا از اجرای استانداردهای ایمن مطمئن شوید. ایمنی برق، اولین قدم برای آسایش خاطر در خانه است.